عضویت در خبرنامه

اخبار

مزایای اتصال شبکه ریلی ایران به دریای مدیترانه و فرصت احیای جاده ابریشم

مزایای اتصال شبکه ریلی ایران به دریای مدیترانه و فرصت احیای جاده ابریشم

مدیرکل دفتر طرح جامع وزارت راه و شهرسازی با اشاره به مزایای اتصال شاخه غربی شبکه ریلی کشور به سمت عراق و از آنجا به بنادر سوریه در دریای مدیترانه گفت: کاهش وابستگی و محدودیت تجارت جاده‌ای ایران و ترکیه، فرصت تسهیل صادرات چین به عراق و سوریه برای بازسازی این کشورها و ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای ترانزیت از ایران به دو کشور عراق و سوریه و افزایش تبادل زائر و ترویج گردشگری مذهبی بین سه کشور از مزایای آن محسوب می‌شود. قرن‌هاست که جاده ابریشم به عنوان یکی از جاده‌های مهم ترانزیت و حمل و نقل کالا بین شرق و غرب مورد توجه بوده است. در واقع جاده ابریشم راه تجارت زمینی چین با آسیای جنوبی، غربی و اروپا و آفریقا از راه آسیای مرکزی در روزگار قدیم بوده است و به دلیل آنکه بیشتر از این جاده برای حمل ابریشم و پارچه‌های ابریشمی چین به غرب استفاده می‌شد این جاده، «جاده ابریشم» نامیده شد.راه ابریشم جدید یا طرح یک کمربند و یک جاده (one belt-one road) طرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۶۰ کشور جهان برای توسعه دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است که در سال ۲۰۱۳ توسط چین ارائه شده است.بسیاری از تحلیلگران اقتصادی معتقدند، طرح جاده ابریشم جدید می‌تواند زیرساخت کشورهای در حال توسعه را بهبود بخشیده و با مرتبط کردن کشورهای آسیایی با کشورهای اروپایی و توسعه یافته به رشد اقتصادی این کشورها و رونق تجارت بین‌المللی کمک کند. البته این طرح مخالفانی نیز دارد.به تازگی نیز اجلاس راه ابریشم جدید یا نشست «یک کمربند و یک جاده»، با حضور مقامات عالیرتبه بیش از ۱۰۰ کشور جهان در پکن با میزبانی چین برگزار شد که در این نشست جمعی از رهبران حاضر از جمله علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد ایران در آن مشارکت داشتند. مهدی صفری‌مقدم مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی، با اشاره به ابتکار چین در طرح بازآفرینی و احیای جاده ابریشم جدید با عنوان یک کمربند - یک جاده ONE BELT ONE ROAD تصریح کرد: از آنجا که حجم ترانزیتی که قرار است از طریق این کریدور مبادله و حمل شود، نسبت به سایر کریدورها و مسیرهایی که در حال حاضر ایران از آنها استفاده می‌کند، بسیار بیشتر است؛ احتمال می­رود در صورت امضای موافقتنامه جاده ابریشم و ورود ایران به طرح جاده ابریشم جدید فرصت اقتصادی بسیار مناسبی را برای ایران فراهمنماید.صفری‌مقدم ادامه داد: در برخی کریدورهای ترانزیتی که کشورمان در آنها عضویت داشته پارامترهای سیاسی و ژئوپلتیک نسبت به انگیزه های اقتصادی از وزن و اهمین بیشتری برخوردار بوده است این در حالی است که متخصصین و مدیران بخش حمل و نقل ما در گذشته کمتر به این نکته توجه داشته اند که این موضوع سبب شده در تحقق برنامه های توسعه ترانزیت کشور با نوعی سرخوردگی مواجه شویم.وی در توضیح این مطلب افزود: به عنوان مثال انگیزه روسیه از الحاق به کریدور شمال-جنوب ایجاد یک مسیر جایگزین برای کانال سوئز در صورت بسته شدن این مسیر به روی تجارت خارجی دریایی این کشور بوده است در حالیکه مدیران ما تصور کرده بودند، روسها واقعا عزم جدی برای حمل و نقل فعال بار در این مسیر را دارند.او ادامه داد: همچنین ما باید توجه داشته باشیم که انگیزه های هند نیز از جنس ژئوپلتیکی و با هدف حضور در خاک ایران و در جوار مرز پاکستان به منظور مهار این کشور بخصوص در اتحاد با رقیب دیگر پاکستان یعنی چین است و هر نوع برنامه ریزی برای استفاده از پتانسیل سرمایه گذاری و مشارکت با هندی ها باید با در نظر گرفتن این مهم باشد.صفری مقدم ضمن تاکید بر این اعتقاد که نگاه هندی ها در سرمایه گذاری و مشارکت با ایران بیش از آنکه از انگیزه های اقتصادی نشات گیرد از موازنه قدرت منطقه ای و انگیزه های رقابت های سیاسی سرمنشا میگیرد، عدم فعال شدن کریدور شمال-جنوب طی سالیان گذشته و بی میلی هند و روسیه برای انجام مبادلات شان از طریق این کریدور علیرغم حضور در توافقنامه ایجاد این کریدور بعنوان عضو موسس را نشانه ای از غلبه انگیزه های سیاسی هند و روسیه در تعاملات با کشورمان بخصوص در حوزه حمل و نقل و کریدورهای ترانزیت و تجارت بین المللی دانست. صفری‌مقدم گفت: در نقطه مقابل هند و روسیه، چین از موضع عملگرایانه و با منطق اقتصادی توسعه کریدورهای ترانزیتی ابتکار یک کمربند یک راه و احیای جاده ابریشم را دنبال میکند و در حال انجام سرمایه گذاری های واقعی کلان در توسعه زیرساخت های مورد نیاز جهت فعال سازی این کریدورهاست.مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: در واقع اقدامات چین در پاکستان برای توسعه بندر گوادر و کریدور اقتصادی چین و پاکستان با هدفگذاری ۴۶میلیارد دلار در قالب ۵۱ پروژه نشان می‌دهد که چینی‌ها در خصوص بازآفرینی جاده ابریشم جدید بسیار جدی هستند و اگرچه طالب هژمونی سیاسی در رقابت با غرب می باشند اما این برتری را در میدان رقابت اقتصادی و از مسیر توسعه زیرساخت های کشورها دارای منافع مشترک با خود دنبال میکنند.مهدی صفری‌مقدم ادامه داد: لذا نظر می‌رسد انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی هند و روسیه یکی از اصلی‌ترین دلایل این کشورها برای استفاده از ایران به عنوان یک برگبرنده در موازنه با رقبای منطقه‌یی و بین‌المللی بوده است و قول و قرارهای گذشته آنها واجد انگیزه های واقعی اقتصادی که منجر به سرمایه گذاری و شکل گرفتن جریان های واقعی حمل و نقل و ترانزیت از قلمرو کشورمان شود، نبوده است.این مقام مسوول افزود: در بحث حجم ترانزیت نیز استفاده از مسیر ایران بسیار مهم است. زیرا چینی‌ها برای حمل محصولات خود به کشورهای اروپای شرقی و جنوبی می توانند با استفاده از راه آهن مشهد-تهران-تبریزازمسیری کوتاه و اقتصادی استفاده نمایند که به منظور تامین ظرفیت مورد نیاز برای حمل بار ریلی در این مسیر ما میتوانیم با تعریف پروژه های جدید قطار پرسرعت تهران-مشهد و تهران-تبریز با مشارکت پیمانکاران و تامین کنندگان مالی چینی به یک همکاری مشترک برد-برد دست یابیم. از سوی دیگر به دلیل اینکه چینی‌ها از منابع سرشار مالی برخوردار هستند، تمایل دارند از این منابع برای سرمایه‌گذاری در سایر کشورها در راستای پیوستن این کشورها به جاده ابریشم استفاده کنند.مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: از آنجایی که در حال حاضر ایران نیازمند جذب سرمایه برای پروژه‌های بخش حمل و نقل خود است و برای اینکه بتواند سهم خود از ترانزیت بار در منطقه و در سطح جهانی را افزایش دهد، ورود به مذاکرات و پیوستن به جاده ابریشم جدید برای ایران بسیار اهمیت دارد.صفری‌مقدم درخصوص سرمایه‌گذاری در این جاده مهم ترانزیتی نیز تصریح کرد: درست است که ایران برای سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساختهای جدید مورد نیاز برای عبور کریدورهای زمینی یک کمربند- یک راه از قلمرو کشورمان با محدودیت منابع رو به ور است،اما خود چینی‌ها صندوقی که از چندین بانک تشکیل شده ایجاد کرده‌اند تا در شبکه‌های حمل و نقلی سایر کشورهابرای پیوستن به جاده ابریشم جدید سرمایه‌گذاری کنند.این مقام مسوول گفت: در صورتی که ایران وارد توافق مربوط به جاده ابریشم شود و مسیرهایی که قرار است در این کریدور از ایران عبور کند در کشور ما رسمیت یابند، چینی‌ها آمادگی سرمایه‌گذاری در ایران را دارند.مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: نکته مهم این است که علاوه بر اینکه چینی‌ها خودشان در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند در درآمد طرح‌ها شریک می‌شوند. لذا به دلیل اینکه صاحب اصلی بار خود چینی‌ها هستند و واردات مواد خام و انرژی چین و صادرات کالاهای ساخته شده آنها از این مسیرها انجام خواهد شد اقتصادی بودن و درآمدزایی این طرح‌ها برای کشورها نیز به نوعی تضمین می‌شود.این مقام مسوول درخصوص موانع حضور ایران در جاده ابریشم جدید نیز گفت: یکی از موانعی که در این خصوص وجود داشته و چینی‌ها نیز به این خاطر با ایران وارد مذاکره نشده‌اند بحث‌های مربوط به تحریم ایران بوده است که موجب بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری در ایران می‌شده است. از آنجا که چینی‌ها در این پروژه کاملا منطق اقتصادی دارند و ریسک اقتصادی برای‌شان قابل‌قبول نیست. اگر چه پس از برجام شرایط بهبود یافته است و با تثبیت دولت تدبیر و امید برای پیگیری توسعه اقتصادی کشور در چهار سال آینده موانع قبلی برای تحقق این مهم تا حد زیادی مرتفع شده است.مهدی صفری‌مقدم در تشریح این موضع افزود: پس از عملیاتی شدن برجام و ثمرات آن، شاید چینی‌ها منتظر بودند تا نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران نیز مشخص شود و بینند که آیا دوباره ایران به شرایط با ریسک بالا بازمی‌گردد یا خیر، تا در خصوص سرمایه‌گذاری در ایران تصمیم‌گیری کنند. از آنجا که با انتخاب مجدد آقای روحانی به عنوان رییس‌جمهوری ایران به نظر می‌رسد شرایط ریسک سرمایه‌گذاری در ایران نیز آرام آرام کاهش یافته و ثبات مورد نیاز سرمایه‌گذاری ایجاد شده، چینی‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران اقدام کنند.مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: با نشست دو هفته پیش در چین شرایط برای آغاز مذاکرات فنی بین ایران و چین درخصوص نقش و حضور ایران در جاده ابریشم مهیاتر شده است.این مقام مسوول به درگیری‌ها چین و امریکا در منطقه اشاره کرد و گفت: به‌دلیل اینکه امریکا در انتهای دوره ریاست‌جمهوری اوباما اعلام کرد مرکز ثقل استراتژیک خود را از خاورمیانه به جنوب شرقی آسیا که برای منافع استراتژیک امریکا در منطقه اهمیت دارد منتقل می‌کند، تضاد بین چین و امریکا در دریای چین جنوبی افزایش یافته است.چینی‌ها به دنبال این هستند که اگر در حمل و نقل دریایی شان از سمت امریکایی‌ها دچار محدودیت شدند گزینه‌های جایگزین را در دسترس داشته باشند، چراکه برای صنایع خود به‌طور روزانه نیازمند انرژی و مواد خام هستند و به این ترتیب و با داشتن کشورهای جایگزین ریسک خود را در تقابل با امریکا کاهش می‌دهند.مهدی صفری‌مقدم ادامه داد: به دلیل زیاد بودن عرض کشور چین، غرب این کشور با شرق آن فاصله زیادی دارد، به همین دلیل عمدتا هزینه‌های حمل و نقل زیادی را در داخل خاک چین ایجاد می‌کند که مانع اقتصادی شدن پروژه‌های تولیدی در این بخش‌ها می‌شود. استفاده از مسیرهای دریایی و این کریدورهای جایگزین می‌تواند علاوه بر اینکه بخش‌های شرقی دو غربی چین را با هزینه حمل کمتری به یکدیگر متصل کند، موجب می‌شود این کشور مواد خام و کالای نهایی خود را با مناطق دیگر در آسیای میانه و اروپا و شمال آفریقا با ریسک و هزینه کمتری مبادله کند.این مقام مسوول گفت: ایران می‌تواند گزینه جدیدی را با چینی‌ها مطرح کند تا بر اساس آن، شاخه غربی شبکه ریلی کشور به سمت عراق و از آنجا به بنادر سوریه در دریای مدیترانه ادامه پیدا کند. این اتفاق مزیت های قابل توجه زیادی برای ایران و چین به دنبال دارد. نخست آنکه در حال حاضر ایران برای مبادلات زمینی خود با غرب عمدتا متکی و وابسته به طریق ترکیه است و به واسطه اینکه گزینه‌های متعددی وجود ندارد که اقتصادی باشند محدودیت داریم. اما درصورت تحقق این گزینه وابستگی و محدودیت تجارت جاده ای ما به ترکیه تا حد زیادی مرتفع می شود.موضوع دوم آنکه خود چین برای بازسازی سوریه امکان سرمایه‌گذاری زیادی دارد و ایجاد این کریدور ریلی فرصت تسهیل صادرات چین به عراق و سوریه بریا بازسازی این کشورها را برای چین ایجاد می‌کند. همچنین بیشترین صادرات ایران نیز به افغانستان، عراق و سوریه است، از این رو، ایجاد شدن چنین خط ریلی می‌تواند به مزیت اقتصادی کشور کمک کند.مدیرکل طرح جامع و مدل‌های حملونقل وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: بدین ترتیب می‌توانیم از مزایای سیاست خارجی خود  برای ایجاد فرصت‌های درآمدزایی در بخش حمل و نقل استفاده کنیم. ضمنا هر ۳ کشور عراق ایران و سوریه گردشگران مذهبی بسیار دراند که می توان از این کریدور ریلی برای تبادل زائر و ترویج گردشگری مذهبی بین سه کشور استفاده کرد.

تاریخ خبر : 1396/03/29

دسته بندی : عمومی

نظرات کاربران

نظر شما